به نقل از سایت اخبار رسانه : به گزارش خبرنگار مهر، «بدون فرهنگ، هیچ پیشرفتی در جامعه ایجاد نمی‌شود و بدون رسانه‌های آزاد، دمکراسی در هیچ کشوری دوام نمی‌آورد.» این جمله بخشی از سخنرانی آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان در بیستمین سالگرد تاسیس اداره فرهنگ و رسانه این کشور بود. او در این سخنرانی که چندی پیش با حضور صدها نفر از فعالان عرصه فرهنگ و هنر آلمان برگزار شد، بارها بر اهمیت سیاستگذاری‌های فرهنگی و رسانه‌ای در آلمان تاکید کرد و تاسیس اداره فرهنگ و رسانه آلمان را گامی در راستای این سیاست‌ها دانست.
اگر تا به حال با عنوان «اداره فرهنگ و هنر دولت فدرال» برخورد نداشته‌اید، مناسب است بدانیم که آلمان مانند بسیاری از کشورها وزارت فرهنگ ندارد و اداره فرهنگ و رسانه دولت فدرال مسئول امور فرهنگی و رسانه این کشور است. این اداره در سال ۱۹۹۸ توسط گرهارد شروودر، صدراعظم وقت آلمان، راه‌اندازی شد تا فعالیت‌های فرهنگی که پیش از این توسط وزارت‌خانه‌های مختلف انجام می‌شد، در یک اداره مرکزی انجام شود. مسئول این اداره در کابینه فدرال حق رای ندارد و به عنوان مشاور ارشد یا وزیر مشاور در دولت آلمان فعالیت می‌کند.
فرهنگ
با توجه به قانون اساسی آلمان، تصمیم‌گیری و اجرای برنامه‌های هنری و فرهنگی برعهده دولت‌های ایالتی و شهرداری‌هاست. با این وجود دولت فدرال همواره موظف بوده که بخشی از بودجه خود را صرف فعالیت‌های هنری و فرهنگی در عرصه ملی کند. مبلغ بودجه در سال ۲۰۱۷، در حدود ۳۱۲ میلیون یورو بود. این در حالی است که پارلمان آلمان در واپسین روزهای ماه ژوئن ۲۰۱۸، تصمیم گرفت که بودجه بخش فرهنگی این کشور را افزایش دهد و مبلغ آن را به ۶۷/۱ میلیارد یورو رساند. مسئولان بخش فرهنگی امیدوارند که بودجه جدید بتواند به پیشبرد فعالیت‌ها و پروژه‌های فرهنگی دولت فدرال کمک کند.
یکی از این پروژه‌ها، کمک به ساخت مرکز فرهنگی انجمن هومبولت در برلین است. این مرکز که قرار است در سال ۲۰۱۹ در قصر برلین افتتاح شود، مکانی برای نمایش آثار و مجموعه‌های فرهنگ‌های جهان خواهد بود. در این مرکز همچنین کارگاه‌ها و دوره‌هایی برای آشنایی با فرهنگ‌های جهان برگزار می‌شود. به گفته مونیکا گروترس، وزیر مشاور دولت آلمان در امور فرهنگی، در سه سال اول، بازدید از این مرکز رایگان خواهد بود. برهمین اساس مسئولان انجمن هومبولت انتظار دارند که ۳ تا ۴ میلیون نفر در سال از این مرکز بازدید کنند و سالانه هزار برنامه در آن اجرا شود.
از دیگر فعالیت‌های فرهنگی اداره فرهنگ و رسانه آلمان می‌توان به ارتقای فرهنگ و هنر اشاره کرد. حمایت از بنیاد فرهنگی آلمان، برگزاری رویدادهای فرهنگی مانند جشنواره بین‌المللی فیلم برلین، حمایت از بنیاد میراث فرهنگی پروس، حفاظت از موزه‌ها و برگزاری نمایشگاه‌های مختلف، حمایت از بنیاد وایمار و همچنین حفاظت از کتابخانه‌ها و بایگانی‌های کشور از جمله این فعالیت‌هاست. همچنین این اداره از پروژه‌هایی که برای حفاظت از میراث موسیقی، ادبیات، تئاتر، رقص، هنرهای تجسمی و آثار تاریخی انجام می‌شود، حمایت می‌کند. علاوه بر این‌ها جمع‌آوری آثار هنر معاصر آلمان برعهده اداره فرهنگ و رسانه قرار دارد. مجموعه هنر معاصر فدرال که از سال ۱۹۷۱ جمع‌آوری شده است، در مکان خاصی نگهداری نمی‌شود. بلکه در نمایشگاه‌ها و موزه‌های مختلف قابل رویت است.
حمایت از هنرمندان داخلی و خارجی نیز از دیگر وظایف اداره فرهنگ و رسانه آلمان است. بیمه اجتماعی هنرمندان (بیمه سلامت، بازنشستگی و همچنین بیمه بیکاری) از مهم‌ترین فعالیت‌های اداره فرهنگ و رسانه آلمان در این بخش است. این بیمه برای هنرمندان مستقل در نظر گرفته می‌شود. همچنین اداره فرهنگ و رسانه آلمان با ارائه کمک هزینه تحصیلی به هنرمندان آلمانی، به آنها کمک می‌کند تا دانش خود را در حوزه‌های موسیقی، ادبیات، معماری و هنرهای تجسمی ارتقا دهند. این کمک‌هزینه برای تحصیل در شهرهای پاریس، رم و ونیز به علاقه‌مندان اعطا می‌شود. این اداره از صندوق‌های حمایت از نویسندگان، مترجمان و هنرمندان نیز حمایت می‌کند. علاوه بر این‌ها کمک به رشد نوازندگان و موسیقی‌دانان نیز از دیگر اهداف این اداره است. برهمین اساس، اداره فرهنگ و رسانه فدرال، بودجه‌ای را در اختیار موسسات و پروژه‌های مربوط به موسیقی قرار می‌دهد.
یکی دیگر از مهم‌ترین فعالیت‌های بخش فرهنگی دولت فدرال، آموزش فرهنگی و کمک به ادغام در این کشور است. در این راستا، اداره فرهنگ و رسانه آلمان از موسسات و انجمن‌هایی که به آموزش فرهنگی اختصاص دارند، حمایت می‌کند. همچنین از سال ۲۰۰۹، این اداره جایزه‌ای را برای حمایت از پروژه‌های فرهنگی در نظر گرفته است. این جایزه به مبلغ ۶۰ هزار یورو میان سه پروژه که در حوزه آموزش فرهنگی است، تقسیم می‌شود.
فعالیت دیگر اداره فرهنگ و رسانه آلمان، حفاظت از اموال فرهنگی داخلی و خارجی است. در واقع، این اداره نه‌تنها وظیفه حفاظت از اموال فرهنگی آلمان را برعهده دارد، بلکه باید از اموال فرهنگی که به صورت غیرقانونی وارد آلمان می‌شوند نیز محافظت کند و این اموال را به کشور مبدا بازگرداند.
تقویت اقتصاد فرهنگی، حمایت از هنرمندان مهاجر و تلاش برای بازگرداندن اموال فرهنگی آلمان که در جنگ جهانی توسط کشورهای دیگر به سرقت رفته، از دیگر فعالیت‌های بخش فرهنگی دولت فدرال آلمان است.
رسانه
فعالیت‌های اداره فرهنگ و رسانه آلمان تنها به بخش فرهنگی محدود نمی‌شود و بخش رسانه‌ای نیز از اهمیت زیادی برخوردار است. یکی از اهداف این اداره در بخش رسانه، تنظیم مقررات رسانه‌ای است. در این راستا، کمیسیون همگرایی رسانه‌ای در سال ۲۰۱۵ تشکیل شد. این کمیسیون در این سال‌ها قوانینی در ارتباط با دستورالعمل‌های رسانه‌ای و انتشار اخبار درباره کودکان و تروریسم تنظیم کرده است.
کمک به ارتقای سواد رسانه‌ای کودکان و نوجوانان نیز از دیگر فعالیت‌های رسانه‌ای اداره فرهنگ و رسانه آلمان است. در این بخش دولت آلمان سعی دارد، با بالابردن سواد رسانه‌ای کودکان و نوجوانان، از آنها در برابر اثراث منفی رسانه‌های مدرن و دیجیتال محافظت کند.
علاوه بر این، بخش فرهنگی دولت فدرال از توسعه صنعت فیلمسازی نیز حمایت می‌کند. جوایز متعدد فیلم برای حمایت از ساخت فیلم‌های مستند، کوتاه، کودکان و داستانی به کارگردانان مستقل اهدا می‌شود. از دیگر فعالیت‌های اداره فرهنگ و رسانه آلمان می‌توان به راه‌اندازی شبکه بین‌المللی دویچه‌وله اشاره کرد. دویچه‌وله به ۳۰ زبان مختلف برنامه‌های رادیویی، تلویزیونی و اینترنتی را برای علاقه‌مندان در سراسر جهان پخش می‌کند.
همچنین در میان فعالیت‌های رسانه‌ای دولت فدرال، کتابخانه دیجیتالی آلمان نیز به چشم می‌خورد. در این کتابخانه دیجیتالی صدها سند تاریخی، آثار هنری، عکس و فیلم به صورت رایگان در اختیار علاقه‌مندان قرار دارد.
یادبودها
علاوه بر فعالیت‌های فرهنگی و رسانه‌ای، اداره فرهنگ و رسانه فدرال فعالیت‌هایی برای یادآوری جنایات دوران نازی انجام می‌دهد. به عنوان مثال، مراسم یادبود قربانیان حزب نازی از جمله برنامه‌هایی است که هر سال در آلمان برگزار می‌شود. نازی‌ها با جنایات خود، زندگی میلیون‌ها انسان را به نابودی کشاندند و مسئولان فعلی دولت آلمان معتقدند که باید مانع فراموشی این اتفاق شوند. همچنین مرکز مستندات برلین نیز به منظور حفظ اسناد مربوط به جنایات نازی‌ها و جنگ دوم جهانی افتتاح شده است. علاوه بر این، بخش فرهنگی دولت فدرال از موسساتی که به تحقیق در این ارتباط می‌پردازند، حمایت می‌کند.
پروژه‌های مشترک در اروپا
سال‌هاست مسئولان کشورهای اروپایی درباره هویت اروپایی و همگرایی فرهنگی در این قاره صحبت می‌کنند. در این راستا کشورهای مختلف در اروپا، برنامه‌ها و پروژه‌های فرهنگی و هنری مختلفی را با همکاری هم پیش می‌برند. یکی از این برنامه‌ها، انتخاب سال ۲۰۱۸ به عنوان «سال اروپایی میراث فرهنگی» بود. این پیشنهاد از سوی کشور آلمان و با حمایت فرانسه به شورای اتحادیه اروپا داده شد. هدف از این نامگذاری، حفاظت هر چه بهتر از میراث فرهنگی و معرفی ظرفیت‌های گوناگون کشورهای اروپایی در این حوزه است.
بخش فرهنگی دولت فدرال آلمان همچنین در زمینه آموزش فرهنگی با سایر کشورهای اروپایی همکاری دارد. در این راستا بنیاد گنشاگن (Genshagen) با هدف گسترش همکاری‌های فرهنگی و سیاسی میان آلمان، فرانسه و لهستان تاسیس شده است.
علاوه بر این‌ها، اداره فرهنگ و رسانه دولت فدرال، از جوایزی که برای حمایت از مترجمان و نویسندگان اروپایی در نظر گرفته شده، حمایت می‌کند. در این زمینه می‌توان به جایزه آلمانی – فرانسوی فرانتس هسل اشاره کرد که در راستای گفت‌وگوی ادبی و فرهنگی میان دو کشور فرانسه و آلمان راه‌اندازی شده است. این جایزه را را بنیاد گنزهاگن آلمان و ویلا گیلت فرانسه به نام فرانتس هسل، نویسنده و مترجم آلمانی راه‌اندازی کرده‌اند که در طول زندگی خود، تلاش زیادی برای ایجاد ارتباط بین این دو کشور کرده است. علاوه بر این، اداره فرهنگ و رسانه دولت فدرال از جایزه ترجمه آلمان – ایتالیا نیز حمایت می‌کند. این جایزه به مترجمانی اهدا می‌شود که با آثار خود به ایجاد ارتباط میان فرهنگ دو کشور آلمان و ایتالیا کمک می‌کنند.
پروژه‌های فرهنگی آلمان و فرانسه نیز از دیگر فعالیت‌های فرهنگی دولت آلمان است. در واقع فرانسه و آلمان بیش از سایر کشورهای اروپایی در زمینه فرهنگی با یکدیگر همکاری دارند. این همکاری‌ها شامل ساخت فیلم، تبادلات فرهنگی و همچنین حمایت از پروژه‌های مشترک فرهنگی است. علاوه بر فرانسه، آلمان با کشور لهستان نیز تبادلات فرهنگی انجام می‌دهد. مسئولان این دو کشور در سال ۲۰۱۶، بیست‌وپنجمین سالگرد همکاری فرهنگی، اجتماعی و سیاسی خود را جشن گرفتند.
این گزارش در بخش پژوهش رایزنی فرهنگی سفارت جمهوری اسلامی ایران در آلمان تهیه شده و برای انتشار در اختیار خبرگزاری مهر قرار گرفته است.