خبرگزاری مهر- محمد فیروزی

اقتصاد ایران از هنگامی که تحریم های آمریکا علیه ایران شروع شده است با مشکلات مختلفی دست و پنجه نرم می کند. در حالی که به دلیل بعضی ناکارآمدی های اقتصادی داخلی چند ماهی است که قیمت برخی اقلام مصرفی افزایش پیدا کرده است. از نگاه کارشناسان این حوزه افزایش نرخ ارز که از سال گذشته شروع شده دلیل گران شدن خیلی از کالاها بوده است. به عنوان مثال در مورد گوشت قرمز افزایش نرخ ارز موجب شده است تا قیمت دام زنده و به تبع آن گوشت حیوان با محاسبه دلاری سود بادآورده ای را نصیب قاچاقچیان دام زنده به کشورهای همسایه کند، که همین روند در بازار داخلی تاثیر گذاشته است و مصرف کنندگان به راحتی نمی توانند گوشت مورد نیازشان را تهیه کنند.

ایجاد شرایط بحرانی برای عرضه گوشت قرمز کار را به جایی رسانده که دولت به منظور مقابله، طرح تنظیم بازار از طریق عرضه گوشت در فروشگاه های زنجیره ای و میادین میوه و تره بار را در دستور کار خود قرار داده است. البته با ارائه کارت ملی توسط مصرکنندگان؛ بی بی سی فارسی هم به دلیل اهمیت شرایط پیش آمده در بازار گوشت داخلی این موضوع را با رویکرد خاص خود در دستور کار قرار داده است. سایت اینترنتی این رسانه به تازگی مطلبی را منتشر کرده است که در آن اطلاعاتی پیرامون عرضه گوشت های تنظیم بازاری مطرح شده است که در آن از بخش هایی مصاحبه های مسئولان دولتی و غیر دولتی در خصوص تهیه و عرضه گوشت استفاده شده است.

مطالبی که در آن ضمن تشریح یکسری واقعیت ها در خصوص بازار گوشت به چشم می خورد، اما با استفاده از بعضی تکنیک های رسانه ای مضمون هایی از صحبت های افراد یادشده ایجاد شده است که با اصل منظور این مسئولان در مصاحبه هایشان در رسانه های داخلی تفاوت دارد. همین اختلاف هم زمینه ای را ایجاد کرده است که به واسطه آن بی بی سی فارسی تمام واقعیت  را در مورد بازار گوشت به مخاطب خود ارائه نمی دهد.

یکی از اصلی ترین شگردهای بی بی سی فارسی در نگارش گزارش های خود و یا تهیه محتوا به شکل های دیگر این است که ابتدا واقعیت هایی را در مورد سوژه مدنظر خود به مخاطب ارائه می کند. بعد با ایجاد گمانه زنی، تقطیع بخش هایی از مصاحبه افراد و ... نگاه خود را به مخاطب القا می کند. در مورد مطلبی هم که پیرامون بازار گوشت تهیه شده است، از همین شیوه ها استفاده کرده است. البته در این گزارش از کامنت های مردمی هم استفاده کرده است تا نگاه این رسانه به موضوع گرانی گوشت تقویت شود.

در مطلب اشاره شده بی بی سی ابتدا مصاحبه ای را به نقل از «حمید ورناصری»، مدیر عامل شرکت پشتیبانی امور دام با خبرگزاری تسنیم می آورد که پیرامون قیمت گوشت قرمز در فروشگاه های زنجیره ای و میادین میوه و تره بار گفته است قیمت گوشت گوساله منجمد 29 هزارتومان و قیمت گوشت گوسفند تازه وارداتی کیلویی 40 هزار تومان است. این رسانه بخش هایی از صحبت ورناصری پیرامون افزایش نظارت بر عرضه گوشت قرمز را نیز در گزارش خود منعکس کرده است.

اما شگردهای رسانه ای صورت گرفته در انعکاس این مصاحبه آنجایی دیده می شود که ورناصری خبر از برنامه ریزی برای واردات هفتگی 50 هزار دام سبک داده است و این موضوع را عاملی برای کاهش قیمت از هفته جاری اعلام می کند، اما به آنها اشاره ای نمی شود. بی بی سی فارسی به راحتی از بخش های دیگر صحبت ورناصری که می گوید قرار است مراکز عرضه افزایش پیدا کند تا صف های طولانی در فروشگاه ها کوتاه تر شود و اختلاف قیمت بازار آزاد و قیمت دولتی کاهش پیدا کند، نیز صرف نظر می کند.

در بخش بعدی بی بی سی فارسی به سراغ ریشه یابی موضوع افزایش قیمت گوشت قرمز می رود. از نگاه نیکی محجوب، نگارنده این گزارش، گرانی در بازارهای داخلی بیشتر به عامل ناکارآمدی در واردات و قاچاق دام زنده مربوط است؛ این موضوع در حالی در این مطلب منعکس می شود که صحبت های محمود حجتی، وزیر جهادکشاورزی مبنی بر برنامه ریزی دولت برای افزایش واردات و به تبع آن کاهش قیمت نیز زیر سوال رود.

در این بخش صحبت های جلال محمودزاده، نایب رئیس کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی به شکلی منعکس می شود تا نشان دهد در افزایش قیمت گوشت قرمز عامل واردات توسط برخی شرکت ها دارای بیشترین تاثیر است. اما در مصاحبه اصلی منتشر شده این نماینده مجلس با خبرگزاری تسنیم هرچند به عامل واردات انحصاری گوشت توسط برخی شرکت ها و تسویه نکردن بدهی شان به دولت اشاره می شود (و بی بی سی هم آن را نقل می کند.) اما این بخش های صحبت محمود زاده که می گوید همین شرکت ها در اقدام دیگری به صادرات دام زنده هم می پردازند و از سویی گوشت های وارداتی با ارز دولتی را به قیمت ارز آزاد می فروشند، کنار گذاشته می شود.

در ادامه این بخش صحبت های تقطیع شده ای از منصور پوریان، رئیس مجمع صادرکنندگان دام زنده مطرح می شود که در مورد شیوه نامه ضوابط جدید خرید، فروش، حمل و نگهداری مالکان و مباشران حمل محموله های دام زنده از مبدا با سند حمل بار، ابراز امیدواری کرده بود این روند به کاهش قاچاق دام زنده منجر می شود. پوریان تاکید کرده بود تا قبل از این ابلاغ شیوه نامه 45 درصد عامل افزایش قیمت در بازار داخلی مربوط به قاچاق بوده است و بعد از آن تاثیر این عامل کاهش پیدا خواهد کرد. اما بی بی سی فارسی در این بخش نیز بدون توجه به ابلاغ این شیوه نامه و تاثیراتش کماکان اصرار داد تاثیر 45 درصدی قاچاق دام زنده در افزایش قیمت گوشت قرمز را از زبان پوریان به عنوان عامل مستمر به مخاطب خود القا کند.

بخش آخر این مطلب به تصویرسازی عرضه گوشت قرمز به مصرف کنندگان در بازار مربوط است. بی بی سی فارسی با استفاده از بخش هایی از صحبت منصور عالیپور، نایب رئیس اتحادیه فروشگاه های زنجیره ای می نویسد توزیع گوشت قرمز در این فروشگاه ها بسیار کمتر از نیاز مصرف کنندگان آنهاست، که نکته درستی است و عالیپور در متن اصلی منتشر شده مصاحبه اش به این موارد با لحنی انتقادی اشاره می کند. اما در کل مصاحبه وی گلایه اصلی به موضوع بی نظمی در توزیع گوشت قرمز مربوط است به طوری که او حتی صحبت از تغییر سهمیه فروشگاه ها هم می کند.

در ادامه همین بخش بی بی سی فارسی صحبت هایی را به نقل از 4 شهروند ایرانی در قالب کامنت مطرح می کند. البته در این بخش دقت خوبی صورت گرفته و مطالب به شکلی تنظیم شده است که منعکس کننده بیشترین نارضایتی اقشار مختلف به خصوص بخش های ضعیف جامعه است، اما کلیدواژهایی در لا به لای این کامنت ها به چشم می خورد که تلاش بی بی سی برای ناامیدکننده بودن شرایط داخلی و البته غیر واقعی بودن را منعکس کرده است، به طوری که این نویسنده این گزارش در تنظیم این بخش مطالبی را وارد کرده است که به راحتی با مطلب دیگر نقض شده است.

به عنوان مثال از زبان فردی به اسم مصطفی از تهران مطرح می شود که قیمت گوشت قرمز 40 هزارتومانی دروغ است همین مطلب را در کامنت دوم از قول فردی به اسم مریم ساکن تهران تاکید می کند، اما خود بی بی سی در همین مطلب عکس صفی از مشتریان داخلی را برای تهیه گوشت ستاد تنظیم بازار منتشر کرده و آن را صف مشتریان برای تهیه چنین گوشت هایی مطرح کرده است. در کامنت دیگری هم به نقل از شخصی به اسم علیرضا از تهران البته این طور آمده است که وی برای تهیه گوشت مراجعه کرده است و به او گفته اند که سهمیه بندی در عرضه صورت گرفته است.

 در کامنت دیگری از زبان شخصی به اسم مینا ساکن مشهد تاکیدی صورت می گیرد بر این نکته که گوشت قرمز کمیاب شده است، در حالی که تا به امروز علی رغم سخت شدن تهیه گوشت قرمز و بارسنگینی که گرانی آن بر دوش مردم گذاشته است، در عرضه آن قحطی صورت نگرفته است. موضوعی که برای رسانه های ضدانقلاب هم به تازگی به سوژه طنز تبدیل شد هنگامی که حجتی، وزیر جهاد کشاورزی با لحنی شاکر گفت با وجود شرایط سخت امروز دچار کمبود نیستیم.

جان کلام را باید در این گزاره خلاصه کرد که بی بی سی فارسی همچون بسیاری موارد دیگر در تلاش است تا با شکست خورده جلوه دادن طرح عرضه گوشت تنظیم بازار سیگنالی به داخل کشور بفرستد تا مصرف کنندگان هر روز بیشتر ناامید شوند. مدیران این رسانه اهمیت نمی دهند که تهیه گوشت برای خانواده های ایرانی با قیمت بالا سخت است. آنها با استفاده از ابزار رسانه می کوشند تا قیمت گوشت هرچه بیشتر گران شود تا از این محل زمینه اعتراض های داخلی را فراهم کنند. این سناریویی است که آنها بارها به آن متوسل شدند و در این خصوص شاید بهترین کار برای مردم و مخاطبان این رسانه حفظ بی طرفی و مطالعه اخبار از تمام منابع قابل اطمینان باشد.