به نقل از سایت اخبار رسانه : خبرگزاری مهر- گروه فرهنگ
نمایشگاه بین المللی کتاب تهران در حالی روزهای پایانی خود را طی می‌کند که حضور برجسته برخی ناشران حوزه رسانه در کنار غیبت ناشران مطرح دیگر در آن محسوس است. ناشران حوزه رسانه به طور عمده در سه بخش قابل تقسیم بندی است. بخش اول ناشران دانشگاهی هستند، گروه دوم ناشران وابسته به پژوهشگاه‌ها و در نهایت گروه ناشران عمومی که بیشتر در بخش خصوصی قرار دارند؛ از ویژگی‌های نمایشگاه امسال هم این است که در هر سه گروه ناشران حاضران و غایبانی وجود دارد.
یکی از ناشران دولتی که امسال غیبت محسوسی دارد دفتر مطالعات و برنامه ریزی رسانه است، این انتشارات که سهم عمده ای در تولید کتاب‌های حوزه روزنامه نگاری دارد در حالی در نمایشگاه امسال شرکت نکرده است که به تازگی حمید ضیایی پرور، مدیر این مرکز وابسته به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هم گفته بود در تولید کتاب‌های حوزه رسانه ضعف‌هایی داریم، البته در این صحبت‌های ضیایی پرور بیشتر به نظر می‌رسد یک نگاه کلان به کل تولیدات کتاب در کشور اشاره شده است، با این حال شرکت نکردن انتشارات این مرکز در نمایشگاه کتاب امسال سبب شده است که علاقمندان به کتاب‌های حوزه رسانه در تهیه تولیدات پیشین آن هم خلائی را احساس کنند.
سینما مورد توجه پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات
اما دیگر انتشارات دولتی وابسته به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی که حضور برجسته ای در ارائه کتاب‌های رسانه در نمایشگاه دارد پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات است. سیاست این انتشارات در سال گذشته بیشتر تولید کتاب‌هایی با موضوع سینما را در دستور کار خود داشته است با این حال کتاب‌های بیشتر عمومی حوزه رسانه این مرکز همچون «رسانه و سیاست در دنیای در حال جهانی شدن» این مرکز در غرفه نمایشگاهی آن اثری جالب توجه است.
برخی از آثار شاخص پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات در نمایشگاه امسال کتاب «جستاری در مواجهات معنایی روحانیت در سینمای ایران»، «ایدئولوژی و اتوپیا در سینما»، «هزار و یک شب در سینمای قرن بیست یک»، «جنسیت و خیرگی» و «تحلیل شبکه‌های ابرپیوند» است، که اثر آخر به موضوع اینترنت و فیلترینگ سایت‌ها می‌پردازد.
این پژوهشگاه البته به غیر از آثار یاد شده فوق دو اثر شاخص در حوزه جامعه شناسی را هم در نمایشگاه کتاب امسال عرضه کرده است که «درخانه برادر» و «جامعه شناسی فوتبال در بافت جهانی» نام دارند.
دین و رسانه در اولویت مرکز پژوهش‌های اسلامی صداوسیما
در نمایشگاه کتاب بیست و دوم انتشارات وابسته به مؤسسات پژوهشی مختلفی همچون پژوهشگاه مطالعات فرهنگی و اجتماعی و همچنین پژوهشگاه مطالعات فرهنگی و پژوهشگاه علوم انسانی حضور دارند اما در لا به لای آثارشان کتابی که به طور خاص در حوزه رسانه به چاپ رسیده باشد دیده نمی‌شود. اما مرکز پژوهش‌های اسلامی سازمان صدا و سیما جنب غرفه انتشارات سروش کتاب‌های حوزه دین و رسانه را عرضه کرده است. این مرکز که در سال گذشته هم اولین همایش اخلاق و رسانه را برگزار کرد و در آن ۷ کتاب در حوزه اخلاق، دین و رسانه رونمایی کرد در نمایشگاه کتاب هم حضور برجسته ای دارد و در حوزه اخلاق و سرگرمی کتاب‌های مناسبی را به نمایشگاه آورده است.
کم رنگی کتاب‌های ارتباطات دانشگاه علامه
در بخش دانشگاهی که غرفه‌های آن هم در چادرهای بیرون فضای شبستان برپا شده است سه دانشگاه معتبر کشور یعنی دانشگاه علامه طباطبایی، امام صادق (ع) و صداوسیما شرکت کرده اند. در حالی که از دانشگاه علامه طباطبایی به واسطه حضور اساتید مطرح و دانشکده علوم ارتباطات آن انتظار می‌رفت با کتاب‌های بیشتری در حوزه رسانه شرکت کرده باشد. غرفه انتشارات آن دو کتاب چاپ اولی سال ۹۷ با عنوان‌های «مدیریت و روابط عمومی» و «راه دراز گذار؛ بررسی تحول گفتمان توسعه سیاسی در ایران (۱۳۷۷-۱۲۸۷)» دیده می‌شود. دیگر کتاب چاپ اولی این انتشارات که در سال ۹۶ منتشر شده است، «دیپلماسی رسانه‌ای: مطالعات موردی مذاکرات هسته‌ای ایران و۱+۵» نام دارد. در مجموع بخش انتشاراتی دانشگاه علامه طباطبایی امسال ۱۱ عنوان کتاب در حوزه رسانه دارد که ترکیبی از کتاب‌های معروف و تجدید چاپ شده آن همچون «روزنامه نگاری نوین» و کتاب‌های تازه چاپ شده است. در بخشی از کتاب‌های این انتشارات هم آثاری دیده می‌شود که چند سالی است از چاپ آنها می‌گذرد اما بااستقبال مخاطبان رو به رو نشده است.
نگاه دانشگاه صداوسیما به فضای رسانه‌ای جدید
انتشارات دانشگاه صدا و سیما که مدت هفت سال است فعالیت خود را آغاز کرده است امسال وضعیت بهتری دارد. از جمله کتاب‌های تازه ای که این انتشارات در سال جاری عرضه کرده، اثری با عنوان «نظریه های ارتباطات جمعی» است که نسخه ترجمه شده یکی از کتاب‌های جدید نظریه‌های ارتباطات در آمریکاست و نسخه آماده شده نظریه‌های این حوزه را تا سال ۲۰۱۲ در بر می‌گیرد.
انتشارات دانشگاه صدا و سیما که به طور تخصصی در حوزه رادیو، تلویزیون و رسانه فعالیت می کرند، قریب به ۹۰ عنوان کتاب به چاپ رسانده است دارد و در سال جاری هم ۱۷ عنوان چاپ اول به نمایشگاه کتاب رسانده است. در حالی که در تهیه کتاب‌های این مرکز سهم به نسبت متعادلی از تألیف و ترجمه دیده می‌شود.
هرچند نگاهی به تولیدات این انتشارات نشان می‌دهد که این مجموعه در حوزه رسانه‌های سمعی و بصری و حتی بخش‌های فنی رسانه‌ها، حضور پررنگ‌تری دارد. اما محمد باقر ایزدی، مدیر این انتشارات به تازگی گفته است این مجموعه در حوزه فضای مجازی هم برنامه‌هایی برای تولید کتاب دارد.
نگاه دانشگاه امام صادق (ع) به مقوله فرهنگ
انتشارات دانشگاه امام صادق (ع) که در حوزه فرهنگ و رسانه به عنوان یک شاخه مهم در تولید کتاب نگاه می‌کند امسال با دست پر به نمایشگاه آمده است. این مجموعه انتشاراتی که به طور میانگین ۱۰۰ عنوان کتاب در هر سال تولید می‌کند در سال جاری با ۸۷۰ عنوان کتاب (در همه بخش‌های مدنظر این مجموعه) به نمایشگاه آمده است و برای بعضی کتاب‌هایش برنامه‌های رونمایی گذاشته است که در میان آنها کتاب‌های شاخه فرهنگ هم دیده می‌شود.
نگاه انتشارات سروش به کل سال ۹۸
در حوزه ناشران عمومی رسانه، انتشارات سروش امسال هرچند با غرفه‌ای به سبک و سیاق هر سالش و تقریباً در همان مکان همیشگی در سالن شبستان حضور پیدا کرده است. اما تعداد عنوان‌های تازه چاپ شده این انتشارات در حوزه هنر و رسانه به تعداد انگشتان دو دست هم نمی‌رسد. البته ابراهیم شمشیری، مدیر مسئول تازه منصوب شده این انتشارات پیش از این در مصاحبه‌ای گفته است که این انتشارات برای سال جاری برنامه ریزی کرده است تا قریب به ۳۰ عنوان کتاب چاپ کنند.
یک غایب در بخش خصوصی
در میان ناشران بخش خصوصی حوزه روزنامه نگاری، امسال یک غایب بزرگ دیده می‌شود. انتشارات ثانیه که چند سالی است کتاب‌هایی در این بخش توسط نویسندگان مطرح حوزه روزنامه نگاری مطرح می‌کند به نمایشگاه امسال نیامده است. اما جای خالی این انتشارات به طور تقریبی با ناشران دیگری که فعالیت مشابه دارند تا حدی پر شده است.
عرضه کتابی خلاقانه توسط انتشارات کارگزار روابط عمومی
انتشارات کارگزار روابط عمومی یکی از این دست ناشران است، که ۱۳ عنوان کتاب جدید در حوزه تخصصی روابط عمومی به نمایشگاه کتاب آمده است. کتاب «خلاقیت در روابط عمومی»، «روابط عمومی نوشتاری و فنون رسانه ای»، «مدیریت پاسخ گویی در حوزه روابط عمومی» بخشی از کتاب‌های عرضه شده این انتشارات در نمایشگاه کتاب امسال هستند.
نقدی برای ارتباطات غیر کلامی
انتشارات سیمای شرق هم در نمایشگاه تلاش کرده است حضور برجسته ای داشته باشد. یکی از برنامه‌های این انتشارات در این مدت برگزاری نشست نقد و بررسی کتاب «مبانی ارتباطات غیر کلامی برای کتابداران و اطلاع رسانان» بوده است.
انتشاراتی که از سواد رسانه‌ای "پشتیبانی" می‌کند
انتشارات پشتیبان هم که در حوزه کتاب‌های حوزه ارتباطات فعالیت می‌کند و ۴۸ عنوان کتاب تخصصی توسط دپارتمان ارتباطات و رسانه آن تولید شده است، در نمایشگاه کتاب امسال تلاش کرده است حضور خود را به عنوان یک ناشر تخصصی در این حوزه تثبیت کند. این انتشارات در همین خصوص برنامه رونمایی از ۱۷ عنوان کتاب در حوزه سواد رسانه‌ای را در دستور کار خود قرار داد.
کتاب‌های کتاب‌های مطالعات رسانه در نظام یادگیری، شبکه‌های اجتماعی و دانشگاه‌های عصر جدید، نگاه آموزشی به رسانه‌های اجتماعی، بکارگیری رسانه در آموزش مجازی، رسانه در آموزش عالی بلغارستان، تعامل اجتماعی در جامعه دانشگاهی، کاربرد رسانه در آموزش عالی، فرصت‌های آموزشی شبکه‌های اجتماعی، شبکه اجتماعی فیس بوک، شبکه‌های اجتماعی آنلاین در دانشگاه‌ها، یادگیری از طریق شبکه‌های اجتماعی، رسانه اجتماعی دانشگاهی در بلغارستان، خلق دانش در شبکه‌های اجتماعی، ظهور یادگیری اجتماعی، شبکه اجتماعی دانشگاهی در اسپانیا، نقش شبکه‌های اجتماعی در زندگی دانشجو و شبکه اجتماعی در دانشگاه‌های آفریقا، از جمله کتاب‌هایی هستند که در نمایشگاه کتاب توسط این انتشارات رونمایی شد.
حال و روز مؤسسات مطبوعاتی در نمایشگاه کتاب
علاوه بر ناشران بخش دولتی و خصوصی که در حوزه رسانه فعالیت می‌کنند، در نمایشگاه کتاب امسال بخش انتشاراتی برخی مؤسسات مطبوعاتی همچون خبرگزاری فارس، روزنامه کیهان، روزنامه اطلاعات، روزنامه همشهری و روزنامه ایران هم حضور دارند. برخی از این مؤسسات همچون خبرگزاری فارس در حوزه رسانه کتاب چشم گیر و تازه ای در نمایشگاه امسال ندارند و هنوز هم کتاب راهنمای پوشش خبری در رسانه‌ها نوشته دکتر اکبر نصرالهی یکی از مهم‌ترین کتاب‌های این انتشاراتی است. روزنامه کیهان و اطلاعات هم بر اساس سیاست‌های مؤسسه خود کتاب‌هایی دارند که شاید در تقسیم بندی کلی بیشتر ماهیت سیاسی دارند تا رسانه‌ای؛ اما در مؤسسه انتشاراتی روزنامه ایران و همشهری برای تولید کتاب‌های حوزه رسانه بیشتر جدیت به خرج داده اند.
مؤسسه مطبوعاتی روزنامه ایران علاوه بر عرضه مجموعه سه جلدی «تاریخ قرن بیستم» که به شکل جمع آوری آرشیوی از مؤسسه مطبوعاتی ایران تهیه شده، در نمایشگاه امسال کتاب‌هایی در حوزه رسانه‌های دیجیتال به نمایشگاه کتاب آورده است. «نگارش و ویراستاری در رسانه‌های دیجیتال»، «استراتژی هایی برای ارتقای برند» و «گزارشگری نگاهی به فنون و مهارت‌های پیشرفته خبرنگاری» از جمله کتاب‌های چاپ اول این مؤسسه انتشاراتی است.
مؤسسه مطبوعاتی روزنامه همشهری هم در نمایشگاه کتاب امسال بعد از وقفه‌ای طولانی چاپ هفتم کتاب «نظریه های رسانه: اندیشه‌های رایج و دیدگاه‌های انتقادی» را عرضه کرده است. همچنین کتاب‌های «گزارشگری خوب» و «روزنامه نگاری در عمل» هم در لا به لای آثار این مجموعه به چشم می‌خورد، در حالی که کتاب‌هایی هم از این مجموعه در حوزه تحقیقات علوم ارتباطات به چشم می‌خورد. البته مسئول فروش این غرفه می‌گوید در نمایشگاه کتاب امسال اثر چاپ اولی عرضه نشده است، اما تغییر و تحولات مدیریتی مجموعه انتشارات روزنامه همشهری روزهای خوبی را برای مخاطبان آثار این انتشارات در سال جاری قابل پیش بینی ساخته است.