خبرگزاری مهر- سرویس فرهنگ، محمد فیروزی: هرساله در روز خبرنگار جلساتی نمادین برگزار می‌شود که در آن  با سخنرانی مسئولان و اهدای لوح‌های تقدیر یا اهدای هدایایی که ارزش مادی آن ناچیز است می‌خواهند مرهمی بگذارند بر دردها و آلام کهنه قشری که دائما از کاستی‌ها و مشکلات مردم شهر و جامعه‌شان می‌نویسند و مشکلات خود را فراموش کرده‌اند. گاهی در کنار این لوح های تقدیر، مسئولانی هم در سطوح مختلف دولتی و اجرایی در جمع اهالی رسانه وعده هایی می دهند که گذر زمان نشان داده است بسیاری از آنها هیچ گاه عملی نشده اند و اگر هم تحقق پیدا کرده اند برای همه اهالی رسانه نبوده است و سهم همه جامعه رسانه از تحقق این وعده ها یکسان نیست.

از وعده های تسهیلات مالی که می تواند گره های کوچک و بزرگی از زندگی یک خبرنگار باز کند، تا وعده هایی که تحقق آنها می تواند به بهتر انجام دادن کار خبری منجر شود. در این میان یکی از موضوعاتی که خبرنگاران در طول های سال های فعالیت حرفه ای شان خیلی تمایل دارند مورد توجه مسئولان اجرایی کشور قرار بگیرد، موضوع سخت و زیان آور به حساب آمدن این شغل است، موضوعی که در سال 86 توسط دولت تصویب شد و فراتر از یک وعده، وجهه قانونی پیدا کرد. اما هنوز هم به نظر می آید به شکل جدی ماهیت اجرایی به خود نگرفته است. اردیبهشت ماه امسال بود که در پی تذکر چند نماینده مجلس، محمد شریعتمداری، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی درباره زیان آور بودن شغل خبرنگاری در قالب نامه ای رسمی اعلام کرد در صورت ارائه درخواست متقاضیان به دبیرخانه‌های کمیته‌های استانی بررسی مشاغل سخت و زیان‌آور سراسر کشور، مراتب توسط کمیته‌ای استانی مورد تطبیق و امعان نظر قرار خواهد گرفت و در صورت احراز شرایط بازنشستگی، مستمری آن‌ها توسط سازمان تامین اجتماعی برقرار می‌شود بعد هم خود او در رسانه ها به زیان آور بودن حرفه خبرنگاری اذعان کرد. اما در همان مقطع محمد حسن زدا به عنوان سرپرست سازمان تأمین اجتماعی در یک نشست خبری از این موضوع اظهار بی اطلاعی کرد و تا امروز خبری از اجرایی شدن مصوبه اخیر دولت در این خصوص نیست.

اما علاوه بر وعده سخت و زیان به حساب آمدن شغل خبرنگاری که خواسته حیاتی برای جامعه رسانه ای است و تا کنون هم سرنوشت آن مشخص نشده است، مسئولان کشور طی سال های اخیر وعده های گوناگونی به خبرنگاران داده اند که در این گزارش به برخی از آنها اشاره می شود:

وام 20 تا 30 میلیون تومانی در سال 97

حوالی روز خبرنگار سال گذشته بود که سید محمدرضا دربندی، به عنوان مدیر کل مطبوعات و خبرگزاری های داخلی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی وعده اعطای تسهیلات 20 تا 30 میلیون تومانی را (با تأمین اعتبار وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و همراهی بانک قرض الحسنه مهر ایران) مطرح کرد. وعده ای که با هدف حمایت از روزنامه نگاران و عکاسان مطبوعاتی قرار بر اجرای آن گذاشته شد اما از داخل جامعه رسانه ای کشور کسی خبری از آن ندارد.

اعطای اینترنت بدون فیلتر به خبرنگاران

وی همچنین به مناسبت روز خبرنگار قول داد تا اینترنت بدون فیلتر در اختیار رسانه ها و خبرنگاران قرار بگیرد که در اجرای این وعده همراهی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه هم موافقت خود را اعلام کردند، اما بر اساس گزارش ها این تسهیلات در اختیار کمتر از هزار نفر قرار گرفته است.

بدقولی آقای شهردار تهران

اوایل تیرماه امسال بود که خبرگزاری مهر در گزارشی از بی عدالتی در توزیع سهمیه طرح ترافیک رسانه ها گزارشی را منتشر کرد. در آن مطلب آمده بود که خبرنگاران از پیروز حناچی در دو مقطع قول گرفته اند توزیع سهمیه طرح ترافیک خبرنگاران بر عهده معاونت ارتباطات و اطلاع رسانی شهرداری تهران باشد و معاونت حمل و نقل و ترافیک این سازمان به دلیل حاشیه های مکرری که در دوسال گذشته داشته است از این مسئولیت کنار گذاشته شود. اخبار و گزارش های مختلف هم نشان می دهد حناچی با این موضوع موافقت کرده است اما در نهایت وعده اش به دست فراموشی سپرده می شود. بر اساس گزارش یادشده در خبرگزاری مهر یکی از دلایل اصرار خبرنگاران برای جا به جایی این مسئولیت جلوگیری از هزینه های گزاف تشکیل کمیسیون های شناسایی خبرنگاران در معاونت حمل و نقل شهرداری عنوان شده بود.

کارت بلیت هایی که هنوز توزیع نشده است

ارائه شواهد مختلف از سوی جامعه رسانه ای برای جا به جایی نهاد متولی تخصیص سهمیه طرح ترافیک خبرنگاری در شهرداری تهران در حالی امسال ادامه پیدا کرد که سال گذشته سمیع الله حسینی مکارم در کسوت سرپرست سابق شهرداری تهران قول هایی را داده بود مبنی بر افزایش صد در صدی سهمیه طرح ترافیک خبرنگاران اما از آنجایی که کرسی مدیریت شهر تهران در سال های گذشته بسیار لرزان بوده است با جا به جایی مدیران از برخی وعده ها فقط یادی باقی ماند. در مورد کارت بلیت خبرنگاری هم طی یکی دو سال اخیر به موازات موضوع طرح ترافیک حواشی مطرح شده است و تأخیری طولانی برای تخصیص آن صورت گرفته است.

یک وعده و چشم انتظاری عملکرد مجلس

روز سه شنبه این هفته خبرگزاری ها از برگزاری نشستی مشترک میان اهالی رسانه و علی لاریجانی، رئیس مجلس شورای اسلامی در کمیسیون تلفیق مجلس خبر دادند. نشستی که در آن خبرنگاران دغدغه های خود را به لحاظ در اختیار نداشتن امکانات مناسب در خانه ملت همچون صندلی ویژه خبرنگاران و در اختیار نداشتن گوشی های تلفن همراه هوشمند مطرح کردند. لاریجانی بعد از شنیدن این دغدغه های خبرنگاران درباره نرسیدن لایحه نظام رسانه ای از سوی دولت صحبت کرد و دستور  داد تا کمیسیون فرهنگی در مدت باقی مانده از عمر مجلس دهم طرحی را در این زمینه آماده کند و به نوعی اهالی رسانه را در این چندماه درگیر وعده ای کرد که باید دید تا چه حد عملی می شود و در صورت آماده شدن این طرح، تا چه اندازه مفید برای اهالی رسانه است.

قول واعظی در زمان وزارت ارتباطات

از جمله وعده هایی که طی سال های اخیر هیچ وقت رنگ واقعیت به خود نگرفت، قولی است که محمود واعظی به عنوان وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات اوایل سال 96 به خبرنگاران داد منبی بر اینکه روند اعطای اینترنت کم هزینه را در این وزارتخانه بررسی می کند. وعده ای که بیشتر رنگ و لعاب وعده های شیک در برابر دوربین و میکروفون رسانه ها بود اما خبرگزاری دولت در همان زمان با پوشش این خبر به گونه ای تنظیم کرده بود که مایه دلخوشی خبرنگاران نشود.

وعده هایی برای تفریح کردن خبرنگاران

وعده هایی که مسئولان و نهادهای مرتبط به خبرنگاران داده اند، همیشه هم دور از دسترس و خیلی بزرگ نبوده اند. به عنوان مثال انجمن صنفی خبرنگاران و روزنامه نگاران اواخر فروردین سال 94 وعده اعطای تسهیلات ویژه ای در قالب کارت های طلایی را داد که شامل تخفیف ویژه پینت بال، سینما، رستوران و کافی شاپ، سینما 6 بعدی، عکاسی، مرکز خرید، بازدید از برج میلاد و ... می شد. تسهیلاتی که تفریحی تلقی می شدند و برای کم کردن از بار سختی کار فعالان حرفه خبر ضرورت دارند. اما نکته مهم اینجاست که بسیاری از این تسهیلات تفریحی قرار است خاطره ای خوش برای صاحبانش به ارمغان بیاورد اما جای تعجب دارد که خبرنگاران هیچ وقت در جمع های خودشان خاطره ای از استفاده از این کارت ها تعریف نمی کنند و گاه معلوم نمی شود که چنین تسهیلاتی برای چه افرادی به خاطره تبدیل شده اند.

وعده های ریز و درشت احمدی نژاد

وعده های بی نتیجه به خبرنگاران فقط مربوط به یک دولت هم نمی شود، موضوعی است که گویا در طول سالیان اخیر تکرار شده است و بعضی مواقع بسیار بزرگ و گاه کوچک بوده اند. به عنوان مثال در اواخر مرداد سال 91 محمود احمدی نژاد، رئیس دولت دهم قول داد مبلغ 100 هزار تومانی بن کارت تهیه کتاب به خبرنگاران تخصیص پیدا کند. اما معاونت مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بن کارت های 50 هزار تومانی به خبرنگاران داد.

بن کارتهایی که آب رفتند

اما دولت یاد شده یکسال قبل از اینکه بن کارت های 50 هزار تومانی را به جای 100 هزار تومانی به خبرنگاران بدهد، وعده جالب و البته بزرگی داده بود مبنی بر اینکه قرار است وام 30 میلیون تومانی ساخت مسکن به خبرنگاران داده شود. این وعده را محمد حسن صالحی مرام، معاون ارتباطات و اطلاع رسانی رئیس دولت دهم داده بود. قرار بود این تسهیلات توسط وزارت راه و شهرسازی در اختیار خبرنگاران قرار بگیرد. اما در نهایت سال 91 سید محمد حسینی، وزیر وقت فرهنگ و ارشاد اسلامی در مورد پرداخت این تسهیلات در روز خبرنگار فقط گفت سختی هایی در پرداخت این تسهیلات وجود دارد.

رشته های دانشگاهی که متولد نشدند

سال 87 نوبت دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی بود که به خبرنگاران وعده برگزاری برنامه آموزشی ژورنالیسم پزشکی بدهد (در دو مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد)، این خبر را محمد فرح بخش از اعضای هیأت علمی این دانشگاه به رسانه ها داد، اما با وجود گذشت 11 سال هنوز هیچ دفترچه کنکور سراسری و کارشناسی ارشدی برای چنین رشته ای کد انتخاب رشته اعلام نکرده است.

البته دو سال بعد مرضیه وحید دستجردی، وزیر وقت بهداشت قول داد رشته ای با عنوان «خبررسانی سلامت» راه اندازی می شود که بتواند خبرنگاران متخصص در حوزه اخبار سلامت و پزشکی تربیت کند که هنوز از راه اندازی این رشته هم خبری در دانشگاه های علوم ارتباطات و.... نیست.

در همان مقطع قرار بود با همکاری چند جانبه ای میان دانشگاه پیام نور، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سازمان صداوسیما امکان ادامه تحصیل برای خبرنگاران با میزبانی دانشگاه پیام نور فراهم شود. اما خیلی زود این دانشگاه خبر داد امکان چنین کاری وجود ندارد. البته بعدها این دانشگاه رشته ارتباطات- روزنامه نگاری را در برخی واحدهای خود دایر کرد، اما تحصیل در این رشته ها برای همه داوطلبان ورود به دانشگاه آزاد بود به نظر هم نمی رسد دانشگاه پیام نور امکان ادامه تحصیل برای خبرنگاران را تا امروز مهیا کرده باشد.

فرهاد رهبر (رئیس دانشگاه تهران در سال 90) و فرهاد دانشجو (رئیس دانشگاه آزاد اسلامی در سال 90) هم وعده هایی مبنی بر امکان ادامه تحصیل خبرنگاران در دانشگاه های تحت مدیریت خود در آن مقطع داده بودند که پیگیری های خبرگزاری مهر در همان زمان نشان می داد که چنین وعده هایی به رنگ عمل در نیامدند. در دانشگاه علم و فرهنگ جهاد دانشگاهی هم وضعیت مشابهی وجود داشت.

 وعده قبر مجانی به خبرنگاران

علاوه بر وعده هایی که مسئولان کشور طی سال های اخیر به خبرنگاران داده اند و اغلب اعضای بیشتری از جامعه رسانه ای کشور را در بر می گرفته است، در شهرستان ها نیز چنین وعده هایی در ابعاد کوچکتر داده شده است که بعضی از آنها در نوع خود قابل تأمل هستند. از ارائه تسهیلات مسکن در شمال و زمین مجانی در دزفول که کسی رنگ آن را ندیده است تا وعده قبر مجانی که سال گذشته شهردار قزوین قول آن را به خبرنگاران این شهر داد.

پول هایی که قبل از هدیه دادن خرج شد

وعده های پرداخت نقدی هم که همیشه نقل محافل مسئولان کشوری و استانی بوده است و در یکی از این موارد جالب معاون عمرانی فرمانداری گرگان اعلام کرد مبلغ 5 میلیون تومانی را جهت هدیه کردن به خبرنگاران آماده کرده بوده و به دفتر کارش می برد. اما این پول توسط شخصی باید تحویل گرفته می شد که در زمان مقرر تحویل نگرفت و این مبلغ صرف کارهای دیگر شد. البته مسئول مربوطه قول داد که در زمان دیگری این مبلغ را به خبرنگاران استان گلستان پرداخت خواهد کرد.

چند سال پیش هم رسانه های گیلانی خبر قابل تأملی را پخش کردند مبنی بر اینکه وعده شده بود برای خبرنگاران هدایایی از سوی استانداری در نظر گرفته شده بود که جمع ارزش آن حدود 30 میلیون تومان (برای 300 خبرنگار استانی) برآورد می شد اما با گذشت چند ماه از وعده استانداری برای هدیه فوق، ظاهرا این مبلغ در راه سفر رئیس جمهور به این استان هزینه شد.

وعده هایی که تماما شر هستند

در میان سیل وعده های مختلف به خبرنگاران که شواهد هم نشان می دهد هیچ گاه پرداخت نشدند، شاید بتوان گفت وعده های انتخاباتی به خبرنگاران که دست برقضا بسیاری از این وعده ها برای افراد معدودی متأسفانه عملی هم می شود در زمره زشت ترین قول هاست که استقلال حرفه ای روزنامه نگار را نشانه می رود. یکی از چنین قول هایی را اواخر سال 91 سایت مشرق رسانه ای کرد و نوشت: «یکی از کاندیداهای ریاست جمهوری در خیابان شریعتی با تعدادی از خبرنگاران و عکاسان دیدار کرده و گفته است: کسانی که با بنده تا انتخابات ریاست جمهوری همکاری کنند به آنها ماهانه مبلغ سه تا پنج میلیون تومان پرداخت خواهد کرد.»

یک قول با طعم عاقبت بخیری

البته در مقابل این وعده های نامناسب و توهین آمیز به جامعه رسانه ای کشور، وعده هایی هم هستند که علاوه بر کمک به اجرای وظایف حرفه ای یک خبرنگار می تواند باقیات صالحاتی را هم فراهم آورد. همچون وعده ای که مجید عیسی پور، رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی خراسان جنوبی چند وقت پیش به خبرنگاران این استان داد مبنی بر اینکه هر خبرنگاری که کمک کند تا «خیری» برای توسعه استان در بخش های مختلف جذب شود، پاداشی از سوی سازمان تحت مدیریتش برای آن خبرنگار در نظر می گیرد.