خبرگزاری مهر، گروه فرهنگ و اندیشه – محمد رضا قزلسفلی، رایزن فرهنگی ایران در اوگاندا: انتخابات عمومی اوگاندا که مجموعه‌ای از چندین انتخاب به هم پیوسته، از پنجشنبه چهارده ژانویه ۲۰۲۱ برابر با ۲۵ دی ماه ۱۳۹۹ با انتخاب رئیس جمهور و نمایندگان مجلس شروع شد. این انتخابات همچنان ادامه داشته و چهارشنبه سوم فوریه ۲۰۲۱ برابر با پانزده بهمن ۱۳۹۹ به پایان خواهد رسید.

پنجشنبه چهارده ژانویه ۲۰۲۱ برابر با ۲۵ دی ۱۳۹۹ ملت اوگاندا در حالی که از ۴۸ ساعت قبل از آن اینترنت بطور کامل قطع شده بود با حضور خود در پای صندوق‌های رای رئیس جمهور و در عین حال ۴۵۰ نماینده مجلس ملی را از یکصد و بیست منطقه این کشور برای پنج سال آینده انتخاب کردند. یکی از نمایندگان هر یک از یکصد و بیست منطقه اوگاندا به اِزای هر منطقه یک نفر، (جمعاً ۱۲۰) حتماً باید «زن» باشد.

انتخاباتی که آقای موسِوِنی بعد از سی و پنج سال ریاست جمهوری برای ششمین بار، مقتدرانه پیروز آن شد. اما این پایان کار نیست. در این مدت طبق جدول زمان بندی شده، جوانان پنج نماینده جوان از هر یک از استان‌های شمالی، جنوبی، شرقی، غربی و مرکزی به عنوان «نماینده جوانان» جامعه معلولان پنج نماینده معلول، کارگران پنج نماینده کارگر، سالخودگان پنج نماینده مُسن، نظامیان ۱۰ نماینده نظامی برای مجلس ملی انتخاب می‌کنند. ظرف این مدت مردم اوگاندا با حضور در پای صندوق‌های رای طبق جدول شهرداران منطقه‌ای، شوراهای شهری، محلی و روستایی را انتخاب می‌کنند.

پیروزی مجدد موسِوِنی

در بین یازده کاندیدای ریاست جمهوری رقابت اصلی بین آقای «یووِری کاگوتا موسِوِنی ۷۶ ساله از حزب جنبش مقاومت ملی» که از سال ۱۹۸۶ تاکنون بطور پیوسته زمام قدرت را در دست دارد و آقای «رابرت چیاگُلانی سِنتامو معروف به بابی واین کاندیدای جوان سی و هشت ساله از حزب وحدت ملی» بود.

انتخاباتی که آقای موسِوِنی به عنوان یک سیاستمدار ملی‌گرا و پان افریکنیست برای ششمین بار در برابر بزرگ‌ترین رقیب خود آقای بابی واین مقتدرانه پیروز آن شد. آقای موسونی که در شرق آفریقا به رئیس جمهور هوشمند معروف است سی و پنج سال قدرت را در اوگاندا که ۱۰ سال اول آن نظامی بود، در دست دارد.

آقای رالینگز شخصیت پان افریکنیست در غنا واقع در غرب آفریقا که محبوب مردم کشور خود بود نیز مشابه آقای موسِوِنی بیش بیست سال با موفقیت کشورداری کرد، دو دوره اول ریاست خود را به شکل نظامی اداره و نظام سیاسی کشور را آرام آرام به انتخاباتی تبدیل کرد.

آقای بابی واین خواننده و نوازنده موسیقی پاپ و مورد علاقه آمریکا با ایجاد سیاست سر و صدا، به عنوان بزرگترین رقیب آقای موسِوِنی مطرح بوده است. با توجه به حمایت درصدی از جوانان به تصور برخی آگاهان سیاسی، بیم آن می‌رفت که در انتخابات برنده شود. لذا در گوشه و کنار اوگاندا زمزمه‌هایی مبنی بر احتمال بروز ناآرامی‌ها و شورش‌های خیابانی به گوش می‌رسید.

از یک ماه قبل از انتخابات مردم به گمان اینکه طرفداران آقای بابی واین به بهانه تقلب در انتخابات علیه آقای موسِوِنی شورش خواهند کرد و بازارها برای مدتی تعطیل خواهد شد با حریصانه به خرید کالاهای مصرفی و خوراکی از فروشگاه‌های بزرگ پرداختند. بطوری که قیمت برخی اقلام افزایش یافت. همه به هم توصیه می‌کردند در فردای روز انتخابات بویژه روز اعلام نتایج از خانه‌های خود بیرون نیایند.

برگزاری مراسم دعا و نیایش برای انتخابات صلح آمیز

شورای عالی مسلمانان اوگاندا به ریاست شیخ شعبان رمضان موباجّه مفتی ملی این کشور اعلام کرد جمعه قبل از انتخابات به دعا و نیایش اختصاص یابد. شرکت رایزن فرهنگی کشورمان در مراسم دعای ملی برای انتخابات مسالمت آمیز، آرام و بدون خشونت مورد تحسین مقامات این کشور قرار گرفت.

پیرو فراخوان مفتی ملی اوگاندا که رئیس شورای بین الادیان این کشور نیز هست ائمه جمعه خطبه‌های نماز جمعه مساجد کل کشور را با رعایت پروتکل‌های کرونایی به تبیین اهمیت انتخابات مسالمت آمیز، آرام و بدون خشونت از نگاه اسلام اختصاص دادند. بعد از اقامه نماز نیز مراسم ویژه دعا و نیایش برای یک انتخابات موفقیت آمیز برگزار شد.

مسیحیان اوگاندا نیز ضمن روزه داری و رعایت پروتکل‌های بهداشتی با حضور خود در کلیساها، مشغول دعا و نیایش برای یک انتخابات مسالمت آمیز شدند.

قطع کامل اینترنت

همانطور که اعلام شد چهل هشت قبل از انتخابات اینترنت بطور کامل در کلیه شبکه‌های مجازی اعم از شرکت‌های اینترنتی داخلی و خارجی قطع شد. سفارت و رایزنی فرهنگی کشورمان نیز به مدت ۶ روز به اینترنت دسترسی نداشت. بعد از یک هفته اتصال اینترنت و ایمیل با سرعت کم برقرار شد. اینترنت شبکه‌های اجتماعی مانند واتس آپ، توییتر، فیسبوک، تلگرام، اینستاگرام و… هنوز قطع است و احتمالاً این وضعیت تا آخرین مرحله انتخابات که سوم فوریه (برابر با پانزده بهمن) ادامه خواهد داشت. با این همه برخی علی رغم ممنوعیت به نصب فیلترشکن بر روی گوشی‌های خود روی آورده‌اند.

نیازی به مقام و جمع آوری ثروت ندارم

چهل و هشت بعد از انتخابات ساعت با اعلام نهایی نتایج انتخابات، رئیس جمهور قدرتمند اوگاندا در اولین سخنرانی تلویزیونی خود که در روزنامه‌های متعدد از جمله نیوویژن نیز منعکس شده است برنامه‌های دولت را ظرف سال‌های ۲۰۲۱ الی ۲۰۲۶ اعلام کرد.

موسِوِنی در بخشی از سخنان تلویزیونی خود با بیان اینکه اقشار دارای مشاغل کاذب، آسیب پذیر، کم درآمد، دست فروش و… از پرداخت مالیات معاف هستند، گفت دولت جدید ظرف پنج سال آینده به بهبود وضعیت توده مردم، کشاورزان، کارگران، افراد بدون شغل، طبقه کم درآمد و… توجه ویژه‌ای خواهد داشت.

وی با بیان اینکه تقویت سیاست میهن دوستی در اوگاندا و در سطح وسیع‌تر پان آفریکنیسم و آفریقا دوستی از اولویت‌های سیاست دولت جدید خواهد بود گفت نظام آموزش رایگان در مدارس همچنان ادامه خواهد داشت.

وی خود را خادم ملت معرفی کرده و به صراحت گفت «دنبال قدرت و ثروت نیست. زیرا از خانواده‌ای هستم که از قبل دارای مزارع کشاورزی و دامداری بوده‌ام. بنابراین نیازی به مقام و جمع آوری ثروت ندارم.»

رفتار اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها در امور داخلی سایر کشورها بربری، خشن و ستمکارانه است

موسِوِنی در ادامه اولین سخنان تلویزیونی بعد از اعلام پیروزی با اخطار شدید به دخالت‌های خارجی‌ها در اوضاع داخلی اوگاندا تقبیح و صراحتاً رفتار اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها در امور داخلی سایر کشورها را بربری، خشن و ستمکارانه توصیف کرد. وی در سخنرانی خود گفت که «این اروپایی‌ها هستند که «در سیاست داخلی اوگاندا» دخالت می‌کنند نه چینی‌ها و کشورهای خاورمیانه و خلیج فارس.»

وی با بیان اینکه مردم اوگاندا سیاست فرقه گرایی و قبیله‌گرایی را رد کرده‌اند گفت: اوگاندایی‌ها به ایده وطن پرستی، آفریقا دوستی و عشق به کشور خود پایبند بوده‌اند. موسِوِنی متعهد شد که بودجه بیشتری برای حمایت از جوانان و مبارزه با بیکاری بودجه بیشتری اختصاص دهد.

رئیس جمهور اوگاندا در بخشی از سخنان تلویزیونی خود گفت: قبل از انتخابات برخی دولت‌های مداخله‌گر خارجی با تحلیل‌های نادرست و بی اساس خود می‌گفتند همه جوانان اوگاندا از آقای بابی واین حمایت می‌کنند. آنها فکر می‌کنند که جوانان فقط یک موجود جاندار هستند. آنها نمی‌دانند که جوان یک موجودِ جاندارِ دارای مرام، مسلک، فکر و اندیشه است.

سیاست فضولی خارجی‌ها در اوگاندا نتیجه نخواهد داد

وی با بیان اینکه برخی کشورهای خارجی با توزیع پول تلاش می‌کردند کاندیدای مورد علاقه آنها در انتخابات برنده شوند گفت: «سیاست فضولی آنها در اوگاندا نتیجه نخواهد داد.» این در حالی است که طبق معمول آمریکا و اتحادیه اروپا نگرانی خود را در مورد این انتخابات و شفافیت آن ابراز کردند.

ستاد انتخابات اوگاندا ساعت پانزده و سی و پنج دقیقه شنبه شانزده ژانویه برابر با بیست و هفت در ماه ۱۳۹۹ نتایج انتخابات را اعلام کرد. موسِوِنی با کسب پنجاه و هشت درصد آراء، سی و ششمین سال ریاست جمهوری خود را شروع کرد.

یووِری موسِوِنی رئیس حزب جنبش مقاومت ملی (National Resistance Movement) با در اختیار داشتن کلیه نیروهای نظامی و انتظامی و همچنین دولت و رسانه‌ها رقیبی غیر قابل شکست است. مقایسه موسِوِنی با بابی واین نوعی قیاس مع الفارق است. مقایسه استاد با تجربه با دانشجوی سال اول است. موسِوِنی با داشتن ۷۶ سال و تجربه ۳۵ سال ریاست جمهوری قصد کناره گیری از قدرت را نداشته است.

رئیس جمهور منتخب اوگاندا در بخشی از سخنان خود ضمن هشدار سخت به تحریک کنندگان برای خشونت گفت: قاطعانه با کسانی که قصد ایجاد هرج و مرج در کشور برخورد خواهد کرد. وی اضافه کرد: اگر کسی بخواهد صلح ما را به هم بزند ما با آنها قاطعانه برخورد خواهیم کرد.

او همچنین رسانه‌های غربی را به دلیل ارائه گزارش‌های نادرست مورد انتقاد شدید قرار داد. موسِوِنی گفت برخلاف پیش‌بینی رسانه‌های غربی که ادعا می‌کردند جوانان اوگاندا به رقیب او رای خواهند داد، اکثریت جوانان در کشور از جنبش مقاومت ملی حمایت کردند.

رابرت کیاگولانی معروف به بابی واین با کسب ۳۴ درصد آراء، نتایج اعلام شده را «جعلی» خواند و رد کرد. وی در زمان مبارزات انتخاباتی خود به اتهام نقض دستورالعمل‌های انتخاباتی در شرایط کرونایی که نامزدها را مجبور به داشتن کمتر از دویست هوادار در یک تجمع می‌کرد در شرق اوگاندا دستگیر و سپس آزاد شد.

جایگاه رسانه‌های اوگاندا در انتخابات

اکثر رسانه‌های اوگاندا، به حمایت صریح و علنی از موسوینی پرداختند. روزنامه‌ها و رادیوهای نیویژن، بوکدِّه و شبکه‌های تلویزیونی یو بی سی مبارزات تبلیغاتی رئیس جمهور را با نگاهی مثبت پوشش می‌دادند. این میان تلویزیون انگلیسی زبان ان بی اس رویکردی بی طرفانه در پیش گرفته و اخبار همه کاندیداها را پوشش می‌داد.

نگاهی به اوضاع امنیتی انتخابات اوگاندا

قبل و بعد از انتخابات نگرانی تنش و درگیری بین طرفداران دو رقیب اصلی بطور جدی وجود داشت. بنابراین دولت شدیدترین تدابیر امنیتی را اندیشید و در تمام نقاط اوگاندا، نیروهای امنیتی به شکل گسترده‌ای حضور داشتند.

درگیری‌های پراکنده‌ای بین پلیس و طرفداران بابی واین صورت گرفت و در یک مورد وی برای ساعاتی بازداشت و سپس آزاد شد. اخبار غیررسمی و بعضاً شایعاتی نیز از کشته شدن چند نفر در شهرستان‌ها منتشر شد.

سفر بسیاری از مردم پایتخت به محل زادگاه خود در شهرستان‌ها و روستاها برای شرکت در انتخابات حوزه مورد علاقه خود و توصیه‌های مکرر به شهروندان جهت ماندن در خانه‌های خود از جمله دلائل خلوت بودن شهرهای بزرگ مانند کامپالا در روز انتخابات بودند.

اعلام تدریجی نتایج انتخابات و حفظ امنیت

انتخابات روز پنج شنبه برگزار و روز شنبه ساعت ۱۵:۳۵ نتیجه نهایی اعلام شد. نوع رویکرد دولت و رسانه‌های کشور در حفظ آرامش و پیش گیری از تنش و درگیری قابل تامل است.

نتایج به دور از ایجاد هیجان و با روندی بسیار آرام و به شکلی تدریجی اعلام شد. مردم می‌توانستند به تدریج نتیجه انتخابات را پیش‌بینی کنند و این به ایجاد آرامش کمک کرد. سرانجام با همین رویکرد آرام بعد از ۴۸ ساعت نتایج نهایی از طریق رسانه‌ها اعلام شد.

روز یکشنبه که روز بعد از اعلام نتایج، رسانه‌ها بدون اشاره به انتخابات، برنامه‌های معمول خود را پی گرفتند و با پخش موسیقی و برنامه‌های شاد و سرگرم کننده، به حفظ آرامش کمک کردند.

رویکرد دولت و رسانه‌ها در فضای امنیتی و وجود پتانسیل آشوب و درگیری، بسیار تحسین برانگیز بوده و آحاد مردم از انتخابات بدون درگیری خرسند شدند.

پس از انتخابات که ناظران بین المللی نیز آن را آزاد اعلام کردند دو بار بابی واین به منظور اعتراض به نتایج انتخابات به سطح شهر آمد ولی توسط پلیس ممانعت و به سوی خانه خود هدایت و از آن لحظه تاکنون در حصر خانگی به سر می‌برد.

این گزارش در نهم بهمن ۱۳۹۹ در اوگاندا- کامپالا نوشته شد.